Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, kültür mirasımızı koruyarak gelecek nesillere aktarmak, bilgiye erişimi kolaylaştırmak, toplumda kütüphane kullanımı ile okuma alışkanlığını yaygınlaştırmak misyonuyla, yurt çapına yayılmış yenilikçi ve çağdaş kütüphane hizmetleri sunmaktadır. Kütüphanelerimiz 25 milyona yakın eserle vatandaşlarımızın bilgi, kültür ve eğitim ihtiyacını karşılamaktadır.
Kütüphaneler varoluşlarında bu yana, gelişen her teknolojiyi çok hızlı bir biçimde hizmetlerine entegre edebilme özelliğine sahip özel kurumlar olmuşlardır. Bu nitelik sayesinde kütüphanelerin kurumsal kapasitesi her çağın kendine özgü teknolojileri sayesinde sıçrama yaşamıştır. Çağımızda ise kütüphaneler yapay zekâ ile yeni bir sıçrama fırsatına sahiptir. Yapay zekâ başta olmak üzere teknoloji ve yazılım dünyasındaki yenilikler kütüphanecilik için heyecan verici ve ufuk açıcı fırsatlar sunmaktadır. Bu noktadan hareketle Türkiye Yüzyılı’nda Türkiye’nin ulusal halk kütüphaneleri politikası, bilgiye erişim ile bilginin kullanımında yapay zekâ, bulut bilişim, makine öğrenimi, nesnelerin İnterneti ve robotik otomasyon başta olmak üzere güncel teknolojik gelişmelerin hizmetlere entegre edilmesine odaklanmıştır. Bu vizyonun ilk aşamasında, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü tarafından 2024 yılında yapay zekâ temelli 100 akıllı kütüphane vatandaşlarımızın hizmetine sunulacaktır. Akıllı kütüphaneler, bilgi ve araştırma gereksinimi için kendisine başvuran kütüphane kullanıcısının bireysel ihtiyaçları ve ilgi alanlarına yönelik bilgi kaynaklarını otomatik olarak önerebilme, ilgili konularda başka kaynaklara da yönlendirme, farklı mekan, veri tabanı ve mecralardaki mevcut fiziksel ve dijital bilgi kaynakları arasında otomatik tarama yaparak kullanıcıya en uygun bilgi kaynağının hangi kütüphanede/hangi koleksiyonda/hangi formatta olduğunu bildirme, kullanılan bilgi kaynakları hakkında analizler yaparak o kaynağı daha önce kullanan diğer kullanıcılar arasında gerekiyorsa sosyal iletişim olanağı sağlama gibi işlevlere sahiptir. Akıllı kütüphanelerin tüm bu işlevleri bir sohbet robotu (Chatbot) yazılımı marifetiyle kullanıcı ile soru-cevap şeklinde sesli iletişim kuran bir sanal asistan/avatar ile gerçekleştirmesi planlanmaktadır.
Bu hedefin öncülü olarak Türkiye’de ilk defa 23-27 Mart 2004 tarihleri arasında İstanbul Rami Kütüphanesi’nde Uluslararası Kütüphane ve Teknoloji Festivali gerçekleştirilmiştir. https://www.kutuphaneveteknoloji.com/
Festivalde kütüphanecilik alanında teknoloji ve yapay zekâ temelli hizmet üretenler, ürün geliştiriciler, girişimciler, kütüphanecilik profesyonelleri, kütüphanecilik hizmeti veren kurum ve kuruluşlar ve tabi ki binlerce kütüphane kullanıcısı genç bir araya gelmiştir.
Uluslararası Kütüphane ve Teknoloji Festivali her tür kütüphane, bilgi merkezi, dokümantasyon merkezi ve arşiv ile bağlantılı olarak, teknolojik gelişme ve yeniliklerin interaktif olarak tanıtıldığı, kütüphanecilik alanıyla ilgili teknoloji temelli ürün ve hizmetlerin tanıtımına imkânı oluşturacak bilgi ve tecrübe paylaşımına dayalı akademik, teknolojik ve pratik iş birliği platformudur.
Festivalde yapay zekâ atölyeleri, yazılım ve kodlama atölyeleri, robotik atölyeleri, app-in-a-day uygulamaları, kariyer ve staj simülasyonları, demolar, oyunlaştırma stüdyoları, hologram demoları, 3D yazıcı atölyeleri, dijitalleştirme demoları, akıllı kitap atölyeleri, VR-AR demoları gibi teknolojik etkinlikler gerçekleştirilmiş, aynı zamanda ilham verici konuşmalar, panel ve konferanslar ile mesleki seminerler düzenlenmiş dijital sanat sergileri açılmıştır.
Uluslararası Kütüphane ve Teknoloji Festivali’ne ilişkin sayımlama şu şekildedir.
| İlham veren konuşmalar | 5 |
| Panel oturumları | 6 |
| Panelistler | 19 |
| Mesleki seminerler | 8 |
| Poster sunumları | 35 |
| Firma sunumları | 31 |
| Atölye çeşidi | 185 |
| Ana sponsor | 1 |
| Paydaş kurumlar | 11 |
| Stantlarda yer alacak firmalar | 50 |
Yoğun bir planlama aşamasından sonra hayata geçirilen ve hedeflenen amaçlara ulaşılan Uluslararası Kütüphane ve Teknoloji Festivali, Türkiye’deki kütüphaneciliğin prestijli bir etkinliği olarak geleceğe taşınacaktır.
Dr. Şenol Karadeniz 